Zoekmachineoptimalisatie (Engels: search engine optimization of SEO) is een onderdeel van zoekmachinemarketing en kan worden gedefinieerd als het geheel aan activiteiten bedoeld om een webpagina hoog te laten scoren in de organische zoekresultaten van een zoekmachine, op de voor die webpagina relevante trefwoorden, trefwoordcombinatie(s) casu quo zoekterm(en). Aangezien een vermelding in die organische resultaten gratis is, vormen deze zoekresultaten een interessant alternatief voor zoekmachineadverteren.

In het algemeen geldt dat zoekmachineoptimalisatie een drietal analysegebieden beslaat:

Optimalisatie van OnPage – / OnSite factoren (de structuur, inhoud en techniek op een website)
Maximalisatie van externe backlinks (ook wel link building genoemd)
Trefwoordanalyse (het ontdekken van interessante trefwoorden, het bepalen van het zoekvolume op die trefwoorden en het analyseren van de hoeveelheid, kwaliteit en autoriteit van concurrerende pagina’s voor die trefwoorden).

Over het algemeen kun je zeggen dat de beste optimalisatie voor een website het leveren van kwalitatief hoogstaande inhoud (zgn. “content”) is in combinatie met een gedegen structuur. Zoekmachines gaan namelijk op zoek naar de beste inhoud voor de gebruikers van de zoekmachine, en een goede inhoud is daarom een noodzaak. Vaak wordt er rekening gehouden met keyword dichtheid, de title tag en het juiste gebruik van headers. Door juiste (X)HTML te gebruiken wordt er gewicht toegekend aan tekst. Zo weegt tekst tussen <h1> tags binnen websites zwaarder dan tekst tussen paragraph <p> tags.

Veel bedrijven geven soms veel geld uit aan reclame, maar besteden te weinig werk aan de inhoud van hun website. Wie goed gevonden wil worden op bepaalde producten zal in de eerste plaats er zoveel mogelijk over moeten vertellen en ervoor zorgen dat deze informatie goed geïndexeerd kan worden.

Daarnaast is het ook van belang om de website op een juiste manier op te bouwen en een goede titel te gebruiken. De meta description tag wordt door zoekmachines zoals Google, Yahoo en Bing overgenomen. Deze metatag is zichtbaar in de lijst van resultaten. Door een betere omschrijving te maken per pagina (description) zal iemand uw vermelding eerder aanklikken. Op die manier heeft u dus invloed op de ‘CTR’. De zogenaamde dood van de metatag is hiermee dus na acht jaar een achterhaald verhaal geworden. Google heeft eind 2008 een ‘SEO starter Guide’ gepubliceerd. Hier staat duidelijk omschreven hoe Google over de meeste belangrijke zaken rond zoekmachine optimalisatie denkt en worden de aanbevelingen – do’s and dont’s van SEO – genoemd.